Urinarne infekcije
- Detalji
- Kategorija: Urologija
Čak 50 % žena najmanje jednom u životu oboli od infekcije mokraćnog sistema, a oko 20 % njih ima ponavljane infekcije. Odmah iza infekcija respiratornih organa po učestalosti slede infekcije mokraćnog sistema, koje su veliki javno zdravstveni problem.
Escherichia coli najčešći uzročnik
Uzročnici infekcije najčešće se prenose iz debelog creva, odnosno područja analnog otvora, i prodiru u mokraćni sistem preko spoljašnjeg otvora mokraćne cevi te se dalje šire uzlaznim putem. Kod žena izvor infekcije mogu biti i patogeni mikroorganizmi iz vaginalnog područja.
Većina infekcija (80 %) uzrokovana je gram-negativnom bakterijom Escherichia coli (E. coli), koja u manjem broju normalno nastanjuje crevni sistem. Kada se poremeti ravnoteža crevne mikroflore, postoji mogućnost njenog pojačanog razmnožavanja i prelaska u patogeni oblik. Da bi se razvila infekcija, mora postojati i mogućnost prijanjanja bakterije na epitel mokraćnog sistema. E. coli poseduje posebne proteinske adhezine pomoću kojih se može vezati na ugljenoohidratne receptore na epitelnim ćelijama mokraćnog sistema, koji se nalaze na posebnim nastavcima (fimbrijama) na površini bakterije. Iz tog razloga prevencija adhezije igra važnu ulogu u prevenciji ponavljanih infekcija.
Šta pogoduje infekciji?
Mnogi činioci mogu pogodovati nastanku infekcije. Tako je, na primer, pojava prve infekcije pre petnaeste godine života povezana sa češćim infekcijama u kasnijoj dobi. Uz to, infekcije se češće javljaju kod devojčica čije majke imaju učestale infekcije (genetska predispozicija). Zbog hormonskih promena, učestalost infekcija povećana je i tokom trudnoće i postmenopauze. Među predisponirajućim činiocima svakako treba spomenuti upotrebu kontraceptiva (oralni kontraceptivi, kondomi, dijafragma i spermicidi) i antibiotika, kao i kortikosteroida i imunosupresiva, koji dodatno slabe imunitet.
Prepoznatljivi simptomi urinarnih infekcija
Postavljanje dijagnoze najčešće ne stvara veći problem zbog karakterističnih simptoma: bolno mokrenje (dizurija), neodložna potreba za mokrenjem ili učestalo mokrenje manjih količina, mokrenje noću. Mokraća može biti zamućena i neprijatnog mirisa, a mogu se pojaviti i krv ili gnoj. Ako se upala proširi i na gornji deo mokraćnog sistema (mokraćne kanale i bubrege), mogući su bolovi u trbuhu ili donjem delu leđa, povišena temperatura, groznica, mučnina i povraćanje.
Terapijske smernice
Nakon postavljanja dijagnoze, koja se bazira na kliničkim simptomima i rezultatima analize mokraće (hemijska analiza, mikroskopski pregled, urinokultura - biogram i antibiogram), određuje se terapija, koja najčešće uključuje kratkotrajnu primenu antibiotika (prema antibiogramu). Iako su antibiotici vrlo delotvorni, treba ih primenjivati s oprezom zbog mogućih nuspojava. Takođe, učestala primena može dovesti i do bakterijske rezistencije (otpornosti bakterija) i smanjenja broja dobrih bakterija u organizmu, što može izazvati "bujanje" patogenih mikroorganizama.
Tokom infekcije potrebno je uzimati tečnost u velikim količinama (dva do tri litra dnevno) kako bi se čestim mokrenjem isprao što veći broj bakterija iz mokraćne bešike, utopliti se, a po potrebi i uzeti analgetike (sredstva protiv bolova) i antipiretike (sredstva za snižavanje povišene temperature).
Infekcija koja se ponavlja
Ako se infekcije javljaju više od tri puta godišnje, govori se o rekurentnim (ponavljanim) infekcijama mokraćnog sistema. Njihov tretman uključuje savete o zdravom načinu života i niske doze antibiotika, kako bi se sprečilo naseljavanje (kolonizacija) mokraćnog sistema patogenim mikroorganizmima.
Prema dijagnostičkom i terapijskom protokolu, koji je objavila ISKRA (Interdisciplinarna sekcija za kontrolu rezistencije na antibiotike), za prevenciju rekurentnih infekcija preporučuju se proizvodi od brusnice i laktobacili, čiju su efikasnost pokazale kliničke studije.
Nezaobilazna brusnica
Iako danas postoje različita mišljenja o njenoj primeni, a studije o efikasnosti brusnice kod infekcija mokraćnog sistema pokazuju dvojne rezultate, ona je i danas nezaobilazna komponenta u složenoj priči o mokraćnim infekcijama. Ono o čemu svakako treba voditi računa je količina aktivnih sastojaka koje je potrebno uneti u organizam da bi se mogla očekivati efikasnost. Zato je kod primene brusnice poželjno dati prednost proizvodima koji sadrže standardizovanu količinu aktivnih sastojaka s tačno poznatim udelima pojedinih komponenti.
Zdrava crevna mikroflora kao preduslov zdravlja mokraćnog sistema
Kako je glavni uzročnik infekcije mokraćnog sistema Escherichia coli, koja je i uobičajen stanovnik našeg organizma, postavlja se pitanje zašto uopšte dolazi do infekcije. Već smo spomenuli da je jedan od razloga njeno preterano razmnožavanje i širenje prema mokraćnoj bešici. Preduslov da do toga ne ne dodje je ujedno i zaštitni moment - uravnotežena fiziološka crevna mikroflora. Da bi se održala ravnoteža, preporučuje se, između ostalog, nadoknada dobrih bakterija pomoću dodataka ishrani koji ih sadrže.
Povoljni efekti vitamina A
Već od 1920. vitamin A poznat je kao protivupalni vitamin. Pokazalo se da povećava efiksanost imunog odgovora na infekciju i u situacijama kad postoji narušena epitelna barijera u probavnom sistemu. Uz to, pokazuje učinak i na rast i diferencijaciju epitelnih ćelija probavnog sistema. Vitamin A doprinosi normalnoj funkciji imunog sistema i održavanju zdravlja sluzokože, gde ubrajamo i sluzokožu mokraćnog sistema.
MERE OPREZA
-Učestalost rekurentnih infekcija može se smanjiti kontrolom predisponirajućih faktora. Preporučuju se sledeće mere:
-izbegavanje polnog odnosa do izlečenja infekcije
-pranje intimnog područja i mokrenje pre i nakon polnog odnosa s ciljem odstranjenja bakterija
-unos do tri litra tečnosti tokom akutne epizode infekcije, odnosno dva do tri litra nakon toga
-održavanje higijene intimnog područja i brisanje u smeru od napred prema nazad
-izbegavanje dužeg zadržavanja mokraće
-nošenje pamučnog veša i izbegavanje nošenja uskih pantalona
-izbegavanje primene neodgovarajućih proizvoda za higijenu intimnog područja.